Sprawy oświatowe – marzec 1912

  

W ramach działań edukacyjnych gazety informowały: Bielsko-Biała. Koło T. S. L. w Białej urządza w przyszłym tygodniu następu­jące wykłady: we wtorek 5. marca. Prof. Wła­dysław Kuś. „O sławnym muzyku polskim, Fryderyku Szopenie". z obrazami świetlnymi.We czwartek 7 marca. Prof. Fugeniusz Dzuś „O szkle" (z obrazami świetlnymi). Wstęp bezpłatny.
Porządek obu odczytów o 6 ½ wie­czorem w auli Semiuaryum T. S. L. przy ul. Komorowickiej.
Kolejne odczyty bezpłatne w sali Seminarium polskiego gazety zapowiedziały: Dnia 12 marca we wtorek, radca miejski, dr. Kazimierza Woliński: O gminie i jej zadaniach. Dnia 14 b. m. we czwartek, p. Józef Długołęcki: Związki robotnicze zawodowe w Królestwie polskiem. Dalszy ciąg odczytów bezpłatnych w sali Seminaryum nauczy­cielskiego w Białej.
D. 19 marca we wtorek: dr Kazimierz Woleński. Budżet mia­sta Białej. — D. 21 marca: Profesor Sta­nisław Matuszewski: Nieboska komedya Zygmunta Krasińskiego. Początek o godz. 61/2 wieczorem.
Dalszy ciąg odczytów bez­płatnych w sali seminarium polskiego w Białej gazety zapowiadały: We wtorek, d. 26 marca, profesor Stani­sław Pszon: Paryż (z obrazami świetlny­mi). We czwartek, d. 28 marca, profesor Tadeusz Mikułowski: O ks. Piotrze Skardze (z obrazami świetlnymi). Początek o godz. 6' ½ wieczór.
Kończąc informacje o odczytach T. S. L. w Białej redakcja powiadamia, że: w Wielkim : tygodniu nie będą się odbywać, potem i zaś, w kwietniu tylko raz na tydzień, we czwartek. Program ogłoszą afisze. Pierwszym w następnym miesiącu ma być odczyt posła Zamorskiego. We wtorek 2. kwietnia br. o godz. 6 1/4 wieczorem odbędzie się w domu polskim w Bielsku odczyt posła Zamorskiego o k.s, Skardze polskim kaznodziei-proroku, w trzech-setną rocznicę jego śmierci. „Silesia” informował, iż w ramach tzw. wolnej szkoły Adolf Mänhardt wygłosił referat pt. Wiedza i jej nieprzyjaciele.
    W ramach obchodów rocznicowych 2 marca 1912 roku w Białej zorganizowano w seminarium nauczycielskim akademię z okazji 100 rocznicy urodzin Zygmunta Krasińskiego. W tym samym czasie w Żywcu odbyło się przedstawienie przygotowane przez „Ognisko Nauczycielskie”. Impreza odbyła się 3 marca w budynku TG „Sokół” i uświetnił ją występ chóru „sokolego” z Białej. Oprócz tego był jeszcze występ solowy na skrzypcach i przedstawienie. W „Prologu”, odegranym ze zrozumieniem nie pozostawili nic do życzenia pp. Wróblewska i Fonferkowa, Marek i R. Piwowarczyk. Dobry – jak zawsze- kierwnikiem okazał się inżynier Marek. „Kurier Lwowski”, który również wspomina o tych wydarzeniach dorzuca jeszcze dwa. Pierwszy to opis zabaw karnawałowych: Bawiono się hucznie – a podczas tzw. ostatków miało się widok, jak u nas dość niezwykły. Po ulicach, restauracjach i „tancbudach” uwijały się liczne grupy masek – słowem...weneckie zapusty „en miniature”... A drugi to opis występu przyjezdnego teatru artystycznego Exemplum. Warto wspomnieć, że do teatrów przyjezdnych szczęścia nie mamy. (...) Żądną widoku prawdziwej gry publiczności złudzono afiszami, zapowiadającemi występ p. Feldmann a w rezultacie dano marną ( wyjątkami) grę początkujących adeptów „sztuki”. Trochę sumienności wobec prowincji by nie zawadziło.
    Dla podniesienia poziomu oświaty na naszym terenie w parlamencie w Wiedniu występuje poseł Ludwik Dobija, który domaga się upaństwowienia gimnazjum realnego w Białej od 1 września. W tym czasie, gdy Polacy bezskutecznie walczą o upaństwowienie ich placówek edukacyjnych i otrzymania wsparcia finansowego od samorządu dofinansowania innych placówek płyną szerokim strumieniem. I tak dotowane przez miasto Białą tutejsze ewangelickie seminarium nauczycielskie otrzymało od c.k. ministerstwa wyznań i oświaty roczną zapomogę w kwocie 8000 k na 10 lat. Wobec takiego obrotu sprawy mieszkańcy Białej zapowiedzieli wiec na 30 marca w sprawie upaństwowienia szkół TSL w Białej. Natomiast dzień wcześniej w budynku Domu Polskiego w Bielsku zapowiedziano wiec protestacyjny w tej samej sprawie. O przygotowaniach to tego wiecu, który odbył się pod hasłem: Potrzeba szkoły średniej w okręgu Bielska i Białej pisała nawet niemiecka „Silesia”.
    W tym też miesiącu pojawiło się sprawozdanie Koła T. S. L. w Bielsku za działalności w r. 1911: Koło powstało w r. 1909, liczy obecnie 62 członków zwyczajnych. W roku sprawozdawczym utrzymywało Koło w Bielsku bezpłatną wypożyczalnię książek, połączoną z czytelnią. Biblioteka liczyła 105 dzieł w 220 tomach, korzystało z niej 80 czytelników, którzy wypożyczyli razem 480 dzieł w 546 tomach. Co tygodnia prawie od 1. stycznia 1911 do 31. grudnia z wyjątkiem trzech miesięcy letnich, odby­wały się w Kole bezpłatne odczyty popu­larne z rożnych gałęzi wiedzy. Ogółem było 35 odczytów, w czem 5 z obrazami świetlnymi; z odczytów korzystali głównie robotnicy i rzemieślnicy z Bielska i oko­licy. Przeciętna frekwencya wynosiła 60 osób. Oprócz odczytów, urządziło Koło większe zgromadzenie w sprawie polskie­go szkolnictwa, 2 zebrania poufne rzemie­ślników polskich; 3 wieczorki narodowe; 3 przedstawienia teatralne i 1 zabawę Ludową a Zarząd Koła odbył 8 posiedzeń zwy­czajnych. Chcąc spopularyzować ideę T. S. L. nad Białka i znaczenie pracy zor­ganizowanej na poru gospodarczem, — wy­dało Koło własnym nakładem* czteroarkuszową broszutę „Oświata i organizacya" pod hasłem — „swój do swego" — w 3 ty­siącach egzemplarzy.
Broszura ta porusza w popularny sposób korzyści różnorakich kooperatyw i zachęca do popierania nie tylko polskich szkół, ale zarazem polskiego handlu, prze­mysłu i rolnictwa.
Towarzystwo Szkoły Ludowej w Biel­sku mieści się w lokalu Domu polskiego.
Sprawozdanie kasowe Koła wykazuje:
w dochodach kor. 1288,49
w wydatkach , 1206,40
Pozostałość kor. 82,09 .
Szerzej o przenosinach TSL informował „Wieniec i Pszczółka” w kolejnym numerze: Bielsko. Miejscowe Koło Towarzystwa Szkoły Ludowej w Bielsku przeniosło swą siedzibą do nowo kupionego Domu pol­skiego, dawnej własności „Gesellenvereinu” przy ul. Blichowej Nr. 38.
W nowym lokalu istnieje bezpłatna czytelnia gazet i wypożyczalnia książek.
Co wtorek o godz. 7 wieczorem odbywa­ją się bezpłatne odczyty; w tej samej po­rze można wypożyczać książki z bibliote­ki i zapisywać się na członków. Wkładka członka wynosi rocznie 2 kor. Pieniądze należy składać na ręce bibliotekarki p. Maryi Surowieckiej albo skarbników p. Jakóba Machajczyka i p. Józefa Hankusa.
    „Silesia” informował bardzo dokładnie jakie eksponaty i od kogo otrzymało muzeum miejskie w Bielsku. Natomiast „Przyjaciel Ludu” o kursie rolniczym, który odbył się w Milówce.
     W ramach działań kulturalno światowych „Wieniec i Pszczółka” zapraszał na: Przedstawienie teatralne w Domu polskim w sali nowej urządzają towarzystwa „Sokoła” i Koła T. S. L. w Bielsku, w poniedziałek 25. bm. o godz. 71/2 wieczorem. Amatorzy odegrają dwie sztuczki: 1) Bilecik miłosny przez Michała Bałuckiego. 2) Na przekór Zygmunta Przybylskiego.
Wstęp dla siedzących po. 1 K. po 70 hal. i 50 hal., dla stojących 40 hal.
Jak również informuję, że: Dnia 31. marca — w niedzielę — o g;. 3 pop. odbędzie się w gmachu (Gimnazyum T. S. L. przy ul. Komorowickiej w Białej fantowa wenta przedświąteczna, którą urządza Two. dóbr. na dochód polskiej ochronki im. A. Poto­ckiego. Wstęp 20 h. — dzieci płacą połowę — losu 20 h.
O liczne przybycie P. P. Publicznościi najuprzejmiej uprasza Wydział.
    Gazety zapowiadały, też uruchomienie w okresie letnim kursów doskonalenie zawodowego dla nauczycieli. Zajęcia z przedmiotów handlowych zapowiedziano na okres od 15 lipca do 3 sierpnia w Szkole Przemysłowej. Aby ułatwić dojazd nauczycielom z poza Bielska, zgodnie z zaleceniem Ministerstwa Robót Publicznych, mogli oni liczyć na ryczałt w wysokości 10 koron.