czwartek, 25 lutego 2021

Na kopiec Piłsudskiego


Przypominam, że trwa  "Archidemia" , która jest akcją popularyzatorską prowadzoną przez Archiwum Państwowe w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej i można do niej przystąpić w dowolnym momencie. Prezentowane materiały pochodzą z zasobu Archiwum Państwowego w Katowicach Oddział w Bielsku-Białej



W ostatnio zaprezentowanej odsłonie ukazano  zaproszenie z 1935 r. wystosowane przez Polskie Towarzystwo Tatrzańskie Oddział Bielsko do Państwowej Szkoły Przemysłowej w Bielsku – na uroczyste pobranie ziemi z beskidzkich szczytów, przeznaczonej na Kopiec Marszałka Piłsudskiego w Krakowie.

Źródło: zespół nr 13/88 Państwowa Szkoła Przemysłowa w Bielsku, sygnatura 79

piątek, 19 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 15 Luty 1951 -

    Końcem lutego uchwalono, że od 1 marca Miejski Zakład Komunikacyjny uruchomi dwie nowe linie autobusowe Dziedzice –Kopalnia Silesia oraz Bielsko-Szczyrk.
Pierwsza zakłada wyjazd z Bielska na Kopalnie o godz. 20.10, 21.40 do Dziedzic, 22.10 na Kopalnie z tym, że garażowanie autobusu odbywać się ma na terenie Kopalni, gdzie nocuje obsługa, otrzymująca połowę diety.
   Druga linia Bielsko-Szczyrk wg. następującego rozkładu jazdy:  Godz. 22.15 z Bielska do Szczyrku, godz. 22.15 z Bielska do Bystrej, z tym, że o godzinie 22.45 z Bystrej –Wilkowice do Szczyrku, gdzie będą autobusy garażować przy obsłudze otrzymującej połowę diety, oraz rano: godzi. 4.35 ze Szczyrku do Bystrej-Wilkowice, odzi. 5.00 ze Szczyrku do Bielska.


środa, 17 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 14 Luty 1951 - Nazwy ulic

 Osobnym problemem po zjednoczeniu miast  było nazewnictwo ulic, które teraz trzeba było ujednolicić. Dlatego postanowiono powołać nowe ulice:
Gerszona Bogena Dua – dawna Kazimierza Wielkiego i Rycerska (Bielsko).
Broniewskiego – d. Limanowskiego (Biała).
Piotra Bardowskiego – d. Poniatowskiego (Bielsko).
Bolesława Śmiałego – d. Piastowska (Biała).
Bohaterów Westerplatte – d. Bol. Chrobrego (Biała).
Bolesława Prusa- d. Głowackiego (Biała).
M. Buczka – d. Szpitalna (Biała).
Bogusławskiego – d. Tarnowskiego (Biała).
Boczna – d. Zamkowa (Biała).
Ks. Brzóski –d. Kościelna (Biała).
Curie Skłodowskiej – d. Batorego (Biała).
Bronisława Czecha – d. Lenatowicza (Bielsko).
Piotra Czajowskiego – d. Paderewskiego (Bielsko).
Czapajewa – d. Wolności (Bielsko).
Cechowa – d. Żółkiweskiego (Biała).
Dembowskiego – d. Kilińskiego (Biała).
Dunikowskiego – d. Grunwaldzka (Biała).
Feliksa Dzierżyńskiego – d. Jagiellońska (Bielsko).
Dygasińskiego – d. Kościuszki (Biała).
Pawła Findera – d. Listopadowa (Bielsko).
M. Fornalskiej – d. Miarki (Biała).
Gabrieli Zapolskiej – d. Konopnickiej (Biała).
Garibaldiego – d. Kopernika (Biała).
Maks. Gorkiego – d. Mikołaja Reja (Biała).
Gotwalda – d. Daszyńskiego (Bielsko).
Jedności – d. Reymonta (Bielsko)
Janusza Korczaka – d. Limanowskiego (Bielsko).
Kosynierów – d. Polna (Biała).
Marsz. Koniewa – d. Stojałowskiego (Biała).
Jana Krasickiego – d. Wilsona (Biała).  
Lelewela – d. 3. Maja (Biała).
12 Lutego – d. Mickiewicza.
Lompy – Krasińskiego (Bielsko).
Alfreda Lampe – d. Kozielec.
Lermontowa – d. Mielczarskiego (Biała).
Łukowa – d. Łukasiewicza (Biała).
Łysenki – d. Brzozowa.
Miczurina – d. Ogrodowa (Bielsko).
8 marca – d. Słowackiego (Biała)
Majakowskiego – d. Sienkiewicza (Biała).
Karola Marksa – d. Marsz. R. Żymirskiego (Bielsko)
Niedzielskiego – d. Niedziałkowskiego (Bielsko).
Kostki Napierskiego – d. Londzina (Bielsko).
Niemcewicza – d. Puławskiego (Biała).
Mikołaja Ostrowskiego – d. Orłowskiego (Bielsko).
Owocowa – d. Sadowa (Bielsko).
Wł. Orkana – d. T. Regera (Bielsko).
Osterwy – d. Rumana (Bielsko).
Przechód – Pasaż KKO (Bielsko).
Przechód Schodowy – d. Pasaż Jagiellonów (Bielsko).
Poniatowskiego – d. Żeromskiego (Biała).
Parkowa – d. Sokoła (Bielsko).
Pankiewicza – d. Łukowa (Bielsko).
Wincentego Pstrowskiego – d. Długa (Bielsko).
Pl. Fabryczny – d. Pl. Dunajewskiego (Bielsko)
Pl. Obrońców Pokoju – d. Pl. Narutowicza (Bielsko).
Pl. Wojska Polskiego – d. Rynek (Biała).
Pl. Boh. Armii Czerwonej – d. Pl. Ś. Mikołaja (Bielsko).
Pl. Zwycięstwa – d. Pl. Wolności (Bielsko).
Pl. Ks. Sciegiennego – d. Pl. Kościelny (Bielsko).
Róży Lukesmburg – d. Rzeźnicz.
Rychlińskiego Tomasza –d. Bandurskiego.
Rutkowskiego Tomasza – d. Kasprowicza.
Słowackiego – d. Słowackiego i Stroma.
Bohaterów Stalingradu – d. Ratuszowa i pl. Ratuszowy.
Sempołowskiej – d. A. Pysza.
Hanki Sawickiej – d. Graniczna.
K. Szymanowskiego – d. Leszczyńska.
Szkolna – d. Sukienicza.
Sadowa – d. Stawowa.
Gen. Stalina – d. Gen. Stalina i Rzeczna.
Towarowa – d. Asnyka.
M. Thoreza – d. Sobieskiego.
Telmana – d. św. Trójcy.
Wł. Zeleńskiego –d. Moniuszki (Biała).
Woroszyłowa – d. Staszica.
Zaułek – d. Różana (Bielsko).


poniedziałek, 15 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 13 Luty 1951

    Powyższe przykłady socjalistycznego budowania na pewno zdziwią współczesnych, że tak można było. Jednak dzięki tym przykładom łatwiej będzie zrozumieć dlaczego eksperyment pod nazwą „Socjalizm” musiał się nie udać. Przy okazji chciałbym podkreślić, że wszystkie przytoczone w tym opracowaniu fakty pochodzą z oficjalnych dokumentów ówczesnej władzy i trudno ją posądzać, aby w oficjalnych sprawozdaniach sama chciał sobie zaszkodzić! Najlepiej widać to gdy wspominamy sztandarową inwestycje tamtych lat czyli budowę drugiej linii tramwajowej. Wstępny koszt tej inwestycji przewidziano na sumę 1.295.640 zł. Do lutego wykorzystano 698.879 zł. Z przedstawionych kosztorysów wynikało, że do inwestycji trzeba będzie dołożyć 13.203,94 zł.



   Oto relacja z budowy nie imperialistycznego „Głosu Ameryki” ale wyjęta z protokołu z obrad Rady Miejskiej: Pracę wykonywane przy budowie omawianej linii nie są zharmonizowane. Rozkopano ulicę uniemożliwiając  korzystanie z głównych arterii wylotowej, jaką jest ulica Piastowska, pojazdom mechanicznym wielu przedsiębiorstwom budowlanym położonych w tej dzielnicy oraz autobusom dowożącym i odwożącym robotników z fabryk. (...) Przystąpienie do rozbiórki bruku na ulicy Piastowskiej mogło mieć miejsce po ostatecznym zatwierdzeniu przebiegu torów oraz dostawie odpowiedniego materiału. (...) W ubiegłym roku we wrześniu otrzymano przydział szyn, w tym że czasie na Górnym Śląsku budowano 3 linie tramwajowe, zgodnie z kartą górniczą Komisja Planowania Gospodarczego uważała, że racjonalniejszym jest oddanie szyn dla Śląskich Linii Komunikacyjnych!!! . Tym sposobem bielskie szyny zamontowano na Górnym Śląsku. Na komisji Budownictwa podjęto decyzję, że w ramach oszczędności przy tej budowie zrezygnuję się z drenażu terenu! W uzasadnieniu stwierdzono, że spadki terenu same załatwią ten problem.



   Dla pełnego obrazu jedno zdanie cytatu o budowie nowego osiedla robotniczego: Przy budowie osiedli robotniczych (komisja -JK) stwierdza zbyt powolne tempo w wykonywaniu robót budowlanych, niewłaściwe projektowanie obiektów w oderwaniu od całości architektonicznej środowiska w jakim zostają umiejscowione osiedla.  Z tego powodu od tego czasu przyjęła się dla ZOR-ów nazwa „Kurniki”, którą ochrzcił na lutowej sesji ob. Kruczek.
   O tym, że władza nakierowana jest na robotników najlepiej było widać podczas dyskusji nad tworzeniem ogródków działkowych. Obywatel Klimczak zaapelował, aby powstałe działki trafiły wyłącznie w ręce robotników. Nie należy przydzielać inteligencji, ani też prywatnej inicjatywie. Popierając ten ze wszech miar słuszny wniosek radny Gołębiewski zaproponował, by powołać specjalną komisje, która stała by na straży, aby ogródki przydzielane były dla świata pracy.

czwartek, 11 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 12 Luty 1951

 Budowanie bez: pozwolenia, dokumentacji technicznej

Dużo więcej emocji wzbudziły punkt budowy wieżowca biurowego, szkoły TPD i nowej linii tramwajowej. Jak się okazało prowadzona budowa biurowca dla Zjednoczenia Budownictwa Przemysłowego  nr 4 przy ul. Armii Czerwonej odbywała się bez potrzebnego zezwolenia (!?) Rada Miejska nie tylko nie wyraziła zgody co do miejsca, ani też nie widziała celowości tej budowy. Jednak po dyskusji uznano, że ze względu na to, że biura ZBP nr 4 znajdują się obecnie w obiekcie hotelowym przy ul. Barlickiego 15, należy wybudować budynek administracyjny w terminie do 31 maja 1951!!!  . Wspomniany biurowiec został zaprojektowany dla 200 osób, gdy tymczasem planowano, że będzie tam pracowało 138 osób.



Również kolejna inwestycja nie miała szczęścia. Jak się okazuję rozpoczęta w maju 1950 roku budowa szkoły Towarzystwa Przyjaciół Dzieci napotkała na niespodziewane trudności. Pracę prowadzone z impetem w ubiegłym nagle zostały zahamowane, ze względu na brak...dokumentacji technicznej! . I tu również rada pogroziła palcem, a następnie powołała komisje kontrolną i nakazała usunąć przeszkody, tak aby budynek mógł zostać otwarty 1 września.
Warto w tym momencie przypomnieć całą historie tej inwestycji oświatowej. Budowa szkoły powstała z inicjatywy Oddziału Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W 1848 zawiązano Komitet Budowy Szkoły, a 13 grudnia przyjęto Statut Budowy Szkoły jako placówki jedenastoletniej. Komitet wyłonił z siebie ścisły Komitet Wykonawczy i wystąpiła o parcelę w śródmieściu Bielska, przylegającą do alei Stalina i ul. Daszyńskiego. Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Bielsku 12 lutego 1949 roku podjęło uchwałę o przekazaniu gruntu pod szkołę. Były to nieruchomości nr 537,546, 568, 666 – o łącznej powierzchni 7431 m2. 



Pracę ziemne rozpoczęto w kwietniu, a 21 maja dokonano uroczystego wmurowania aktu erekcyjnego, w którym podkreślono: TPD, podejmując wielkie dzieło wychowania młodego pokolenia Polski Ludowej w duchu postępu i socjalizmu, wzniosło ten gmach.... 




Umowa na wykonanie robót budowlanych w stanie surowym został podpisany przez Powiatowy Oddział TPD i PPB-6 Zjednoczenie Śląską Dąbrowskie w Bielsku-Białej 21 marca1950. Terminy wykonania stanu surowego za sumę 41.336.000 zł (starej walucie) ustalony został na 31 grudnia 1950. Roboty budowlane zakończyły się w terminie. Jednak aby wszystko się zamykało, czego nie przewidzieli planiści, firma wykonała prac za sumę 19.088.000 zł. TPD pojęła starania o pozyskanie brakujących środków. Jednak pracę wstrzymał nie brak gotówki ale dokumentacji technicznej dotyczącej elektryfikacji, wodno kanalizacyjne i gazowe. Pomimo wielu monitów brakujące plany, jak zapowiedziano, miały się znaleźć na placu budowy 15 marca 1951.


 

wtorek, 9 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 11 Luty 1951

 Radni obradują



W Bielsku-Białej jako nowym mieście postanowiono stworzyć nową świecką tradycje i od teraz wszystkie obrady radnych Rady Miejskiej będą odbywać się w fabrykach. Pierwsza taka odbyła się 17 lutego 1951 roku w świetlicy Bielskiej Fabryki Maszyn przy ul. Partyzantów. Przewodniczący MRN Franciszek Niedziókowski otwierając obrady powiedział: Odtąd Sesje Rady odbywając się na terenie zakładów pracy tut. Miasta, celem zapoznania społeczeństwa i mas pracujących z zagadnieniami dotyczącymi życia gospodarczego i społecznego miasta oraz zapoznania się Prezydium z potrzebami i interesami ludzi pracy.
Zanim zaczęły się obrady Ludwik Czaderna, sekretarz Prezydium MRN wygłosił referat pt. O styl pracy prezydiów rad narodowych, działalności komisji rad narodowych. Następnie zatwierdzono skład osobowy Komisji Rady Narodowej w Bielsku-Białej.
Przekazano również w gospodarowanie Miejskich Zakładom Ogrodniczym następujące tereny w Mikuszowicach Śl do utrzymania, nadzoru i eksploatacji: Park Ludowy, plac ćwiczeń, parcele rolne.
Uchwałą nr 7/II.8/51 postanowili przeznaczyć dawny Żydowski Dom Ludowy przy ul. Mickiewicza 18a, na umiejscowienie teatru dziecięcego TPD „Banialuka”.  Wcześniej Komisja Budownictwa zajmowała się tym tematem. Na jej posiedzeniu ustalono, że zaproponowany po pożarze wcześniejszej siedziby, obiekt przy ul Chopina nie spełnia pożądanych wymagań. Z tego powodu rozpoczęto rozmowy z Żydowską Gmina Wyznaniową odnośnie dzierżawy terenu. Natomiast ob. Królikowska przedstawiła dokumentacje prawną oraz plany przyszłego teatru, z których wynika, że będzie ona najładniejszą tego typu placówką w Polsce.


 

poniedziałek, 8 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 10 Luty 1951

 Jubileusz Ludwika Solskiego



24 lutego społeczeństwo Bielska-Białej przeżywało niecodzienną uroczystość. Ludwik Solski w roli Tadeusza Kościuszki w sztuce autorstwa J.T. Dybowskiego pt. „Kościuszko w Berville” świętował 75 lecie pracy na scenie.
Przed kurtyną w biel­skim teatrze stał wzruszony jubilat, a Aleksander Gąssowski mó­wił do publiczności i dostojnych gości z Ministrem Kultury i Sztu­ki na czele następujące słowa: Wydarzenie to jest niezwykle ważne, bo mówi ono, że w Polsce Ludowej nie ma teatrów pro­wincjonalnych, czego najlepszym dowodem jest fakt, że na scenie bielskiej obchodzimy tak wielką uroczystość tak wielkiego akto­ra, a także dlatego, że widowisko ze Solskim dostępne jest dla wszystkich!. W uroczystości udział wzięli minister kultury i sztuki Dybowski, przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej tow. Jaszczuk, przedstawiciel KW PZPR tow. Titkow, naczelny dyrektor Generalne Dyrekcji TOF Jerzy Pański.
Program teatralny informował, że w przedstawieniu wystąpili:
Kościuszko – Ludwik Solski
Napoleon – Franciszek Buratowski
Ludwika – Stanisława Masłowska.
Fouche – Stefan Burczyk
Piotr Zeltner – Stefan Leński
Angelika -   Loda Pilarska
Rotmistrz Zenowicz – Bogdan Zieliński
Grzegorz Wąski – Aleksander Olechowski
Pułkownik Fiszer – Aleksander Gąssowski
Madelein – Zofia Jarończyk, Ewa Studencka
Matka Blanchard – Wanda Jerzmanowska
Reżyseria: Ludwik Solski i Aleksander Gąssowski, Dekoracje i kostiumy: prof. Karol Frycz, Asystent scenografia: Łucja Ronowicz, Kierownik literacki: Jerzy Zagórski, Wicedyrektor: Edmund Pniewski, Kierownik techniczny: Tadeusz Kochański, Kierownik oświetlenia: Alfons Kwok. Kostiumy wykonano w pracowni własnej pod kier. Zofii Zasadzkiej i Józefa Kłody.



piątek, 5 lutego 2021

Bielsko-Biała ma wspólnych 70 lat cz. 9 Luty 1951

 


 

„Pierwszy start”

Początkiem lutego prasa informowała o premierze filmu pt. „Pierwszy Start” w kinie Apollo. Film realizował ekipa „Filmu Polskiego”. Zdjęcia nakręcono głównie na lotniskach w Aleksandowicach i Żarze. Na premierowym seansie obecni byli: prof. Humen Włodzimierz, kierownik szybowcowy Zakładu Wyszkolenia Doświadczalnego, który był konsultantem filmu. Prasa podkreślała: Należy zaznaczyć, że np. trudne ewolucje pokazane w „Pierwszym Locie”, jako próbny lot inż. Góracza, na skonstruowanym przez siebie „Junaku” – wykonywał Ziętek, pilot Ośrodka Szkolenia Szybowcowego w Bielsku, kilkukrotny mistrz Polski i rekordzista świata, który jako anonimowy odtwórca roli w Filmie – tak jak inni piloci nie jest w filmie uwidoczniony.

Radiowęzeł w nagrodę


ZPWeł. Im. T. Rychlińskiego otrzymał nagrodę w wysokości 20 tysięcy złotych za zdobycie I miejsca w ogólnokrajowym współzawodnictwie. Fabryka zdążyła wykonać za tę środki połowę instalacji radiowęzła, a prasa w Łodzi odnotowała oba te fakty. Tymczasem władze centralne nie zdążyły nawet wysłać do firmy oficjalnego komunikatu o wgranym współzawodnictwie. Niezrażeni tą arogancją władzy robotnicy, którzy postanowili podnieść poprzeczkę jeszcze wyżej i zapowiedzieli np. podnieść wydajność  jednej krosno-godziny z 3.900 wątków  na 4000.


Koszykarze grają

W ostatniej kolejne pierwszej rundy spotkań o mistrzostwo Śląska w koszykówce męskiej Górnik Wirek jednym punktem pokonał Włókniarzy Bielsko (33:32). Dla koszykarzy z Bielska punktowali: Kaczmar 12, Drożdż 8, Jarorski i Ozga po 5, Gacek 2. Włókniarze po meczy zgłosili protest, który jako oceniała praca ma szanse powodzenia.