piątek, 21 lutego 2014

Sprawy oświatowe – luty 1913

Wracając do spraw oświatowych i kulturalnych warto wspomnieć, o powstaniu
w Wilkowicach na Leśniczówce Czytelni Tow. Oświaty Ludowej. Jak również o tym, że walne zgromadzenie „Ogniska” w Żywcu dokonało wyboru swoich władz do których weszli: W. Seweryn, W. Jenke, A. Bałut, J. Pawłowicz, B. Florek, J. Wiśniewski, P. Czerwicz, A. Sewerynówna, A. Tournelle, M. Funkówna. Prezesem „Ogniska” był Julian Milewski.

W ramach odczytów Koła TSL w Białej odbyły się również odczyty: 10. b. m. „Podróż do Włoch” (z obrazami świetlnymi) wypowiedział prof. Ksawery Bułkowski; 13. b. m. „O w spółdzielczość” dyrektor dr. Kazimierz Niżyński. Wstęp wolny, początek o godz. 6Vz wieczorem.  18. b. m. Teodor Sadlik nauczyciel z Leszczyn, mówił o Palestynie i Ziemi świętej.
Natomiast dr. Kazimierz Nitsch, profesor Uniwersytetu wygłosił odczyt pt. Granica polsko-niemiecka w państwie pruskiem”. Jak podkreślały gazety: Przybycie Dra K. Nitscha, profesora Wszechnicy Jagiellońskiej, powinno się spotkać z żywem zainteresowaniem zwłaszcza! w sferach inteligencyi miejscowej, która już zdawna domagała się odczytów o charaketrze naukowym. Profesor Nitsch, znany jako zajmujący prelegent, jest zarazem uczonymi o europejskim pokroju, słynnym jako najwybitniejszy dziś badacz dyalektów polskich. Prace profesora Nitscha poświęcone gwarze Kaszubów lub książka „Mowa ludu polskiego” odznaczają się nadzwyczajną gruntownością i znakomitą metodą naukową. Chcąc dojść do trwałych wyników profesor Nitsch pieszo zszedł spory płat ziem dawnej Rzeczypospolitej. Zna go dobrze i Śląsk, a Jego praca „O granicy czesko-polskiej” dostarczyła, nam cennego materyału w sporze czesko-polskim. Naporowi pruskiemu, o którym będzie mówił w niedzielę, przyjrzał się również naocznie w długich wędrówkach po Wielkopolsce. Miejmy nadzieję, że liczny udział słuchaczy ze wszystkich sfer będzie wyrazem wdzięczności za uprzejmość, z jaką prof. Nitsch przyjął zaproszenie Koła TSL w Białej.
17. b. m. Karol Rybarski wygłosił referat z obrazami świetlnymi „O wyrobie papieru”. 20. b. m. Stanisław Pszon wykład pt. „Katedra na Wawelu”. W Komorowicach odczyty wygłosili: prof. Dzuś z Białej pt. „Miłość macierzyńska wśród zwierząt” oraz p. Jaślar p. t. „O budowie ciała człowieczego”.

    Po tylu informacjach dotyczących odczytów warto kilka słów poświęcić „Towarzystwu Szkoły Ludowej” w Bielsku. Jak wynika z rozesłanego członkom sprawozdania z działalności Koła TSL w Bielsku za r. 19l2. organizacja ta wykazuje 1075 K 41 h dochodu, a 1052 koron 32 h wydatków. Mimo tego, że liczył tylko 66 członków to urządziło 36 odczytów 2 wiece oświatowe, jeden festyn ogrodowy i kilka zebrań poufnych w Bielsku w sprawach narodowych.
    Szczególnym momentem na podsumowanie było Walne Zgromadzenie Koła Tow. Szkoły Ludowej, które odbyło się dnia 25. lutego. Na walne do Domu Polskiego odbywające się pod przewodnictwem prezesa p. Wincentego Sierakowskiego przybyło 40 członków i liczni goście.
Sprawozdanie z rocznej działalności podaliśmy już przed tygodniem. Tu należy uzupełnić tylko pomyślny rozwój wypożyczalni książek, prowadzonej z wielką gorliwością przez p. nauczycielkę M. Surowiecką. Wypożyczalnia liczy 337 dzieł w 374 tomach. Korzystało z niej 115 czytelników i ci wypożyczyli w ciągu roku 2645 dzieł w 2726 tomach.
    Rok ubiegły w Bielsku nie był pomyślnym dla pracy oświatowej wśród robotników, bo dwukrotny zastój ekonomiczny w przemyśle tkackim (lokaut i kryzys wojenny) zwracały uwagę ludności w inną stronę. Również zbieranie pieniędzy na zagrożony Dom polski osłabiało akcyę za zyskiwaniem członków dla Koła TSL Rok przyszły o ile przeminie febra wojenna dość rychło, zapowiada się lepiej, zwłaszcza wobec uratowania Domu polskiego, który jest siedzibą Koła TSL.
Po sprawozdaniu uchwalono absolutoryum i podziękowanie dla ustępującego Zarządu, a następnie wybrano nowy Zarząd w następującym składzie: p. Wincenty Sierakowski przewodniczący; p. Józef Biechowiak zastępca; p.Olech Jan sekretarz; p. Jadwiga Zębatówna zastępca; p. Hankus Józef skarbnik; p. Surowiecką Marya zastępca. Członkowie Zarządu: pp. Karol Figna, Losiowski Leon. Ślosarczyk Franciszek, Płonka Józef, Szuperniak Wojciech i Olszowski, do zastępstwa: pp. Zatorski Józef i Urbanowski Aleksander.
Do Komisyi kontrolującej weszli: pp. prof. Podgórski, Andrzej Zontek, Makowski Aleksander, Głowacki Karol i Zięba Jakób. Delegatem na Walny Zjazd TSL wybrano posła p. Zamorskiego, a zastępcą p. Józefa Matłosza. Przy wnioskach uchwalono I.) rozwinąć energiczną agitacyę celem jednania członków dla TSL z Bielska i okolicy śląskiej; 2.) Dążyć do otwarcia bibliotek ludowych w kilku gminach powiatu bielskiego. 3.) Rozpocząć starania o zorganizowanie w Bielsku polskiej ochronki a bezpośrednio po ochronce szkoły polskiej. Szkoła polska w Bielsku jest dziś kwestyą dojrzałą i powinna stanąć na pierwszym planie TSL po upaństwowieniu szkół Średnich w Białej.
Po przemówieniach p. Olecha i p. Matłosza, wzywających do jednania członków nowych i do popierania polskiej prasy narodowej, zamknął przewodniczący obrady.  


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz