Spis ludności na całym terenie został przeprowadzony pomiędzy 17 a 23 grudnia 1939 roku. Braki kadrowe w gronie urzędników spisowych uzupełniło 300 członków paramilitarnego Selbstschutzu z Bielska.
Mieszkańcy w wyznaczonych terminach mieli zgłaszać się do szkół i tam wypełniać stosowne oświadczenia. Przeprowadzający spis bardzo dbali o prawidłowe wypełnianie rubryk. Aby nie było żadnych wątpliwości, autorzy druku zaopatrzyli go na odwrocie w wyjaśnienia odnośnie do punktów 6, 7 i 8:
1. Do pytania 6: Dla wypełnienia miarodajna jest przynależność do pewnego kościoła lub towarzystwa wyznaniowego; u osób nie należących do żadnego kościoła lub towarzystwa religijnego należy według ich zeznania wpisać pobożny lub bezbożny.
2. Do pytania 7: Podać należy ów naród, do którego zgłaszający czuje się najbardziej przychylnym i do którego się przyznaje; to przyznanie należy jednak zatwierdzić pewnymi faktami, jak język, wychowanie, kultura itp. i nie wolno, by dotychczasowe zachowanie się zgłaszającego stało w sprzeczności z tymi faktami lub jego zeznania. Narodowość dziecka poniżej lat 16 ustanawia opiekun prawny. U żydów zawsze należy podawać narodowość żydowską, a to nawet w wypadku ich nieprzynależności do żydowskiego towarzystwa wyznaniowego.
3. Do pytania 8: Podając język nie należy podawać tutejszy, lecz dokładnie oznaczyć, czy np. niemiecki, polski, ukraiński, litewski, czeski, białoruski, mazurski, kaszubski, ślązacki, żydowski itp.
Pomimo wielkiej presji władz niemieckich oraz starań agitatorów i komisarzy spisowych, teza o polskojęzycznych Niemcach w Bielsku i powiecie bielskim nie przyniosła spodziewanych efektów, o czym świadczą wyniki spisu. Relacje ludnościowe przedstawiały się w nich następująco: narodowość polską zadeklarowało 148.273 osób, niemiecką 44.320, śląską 30.451, żydowską 7.854, ukraińską 191, a czeską 94 osoby. W lutym 1940 roku w połączonych miastach Bielsko i Biała mieszkało według obliczeń 63 procent Niemców – 27.269 osób (z czego 1.500 zakwalifikowanych zostało jako Reichsdeutsche), 34,3 procent Polaków – 14.846, 2,7 procent Żydów – 1.168. Razem miasto liczyło wtedy 43.285 mieszkańców.
Sporym ciosem propagandowym dla Niemców był to, że mieszkający w regionie przedstawiciele arystokracji mający niemieckie lub też austriackie korzenie podczas spisu wybrali narodowość polską. Ani arcyksiążę Karol Habsburg z Żywca, ani baron Otto von Klobus z Łodygowic nie wypełnili ankiet zgodnie z oczekiwaniem władz.
Wyniki spisu pozwoliły podzielić mieszkańców na grupy ze względu na przydatność dla okupanta. Żydzi i Cyganie zostali zewidencjonowani i skazani na deportacje. Z dużo liczniejszej grupy narodowościowej Polaków wydzielono tych, którzy walczyli z III Rzeszą lub też działali w organizacjach polskich - ci zostali aresztowani, a cześć natychmiast zamordowano. Część trafiła do kategorii niezbędnych do pracy w fabrykach i firmach oraz w charakterze pomocy dla rolników. Tych ostatnich nie wywożono, przenosząc ich tylko do tymczasowych baraków. Resztę czekało wysiedlenie, skierowanie do przymusowej pracy w Niemczech lub też eliminacja z powodu nieprzydatności...
Pierwszą publiczną egzekucję na 25 osobach Niemcy przeprowadzili 23 września 1939 roku na rogu ulic Mieszka I i Piastowskiej.13 listopada 1939 roku za złożenie 1 listopada kwiatów na grobach powstańców na tzw. Kornowej Kępie w Starym Bielsku rozstrzelano kolejnych 5 Polaków.
Tak rozpoczęła się długa noc okupacji. Dokumenty niemieckie z tego okresu, zachowane dzięki skrupulatności i dokładności niemieckiej biurokracji, obrazują grozę tamtych dni.
Są świadectwem zbrodniczej działalności miejscowego Gestapo, w której wsławili się zwłaszcza Kurt Müller, Karl Stokłosa, Joseph Gajer, Alfred Micherdziński, Anton Owsiński. Byli groźni, bo znali język polski i miejscowe stosunki.
Szokują listy pochwalne dla wywodzących się stąd żołnierzy służących w jednostkach SS lub Wehrmachcie. Zresztą Wehrmacht, traktowany przez niektórych historyków jako lepszy sort niemieckich żołnierzy, tylko podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w 311 zbiorowych egzekucjach!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz