czwartek, 17 września 2020

Bielskie i Bialskie drogi cz. 1

 

 

 


 

Drogi XX lecie

 

Po I wojnie światowej Bielsko i Biała znalazły się w granicach II Rzecz­pospolitej. W pierwszym okresie dużo było wyczekiwania, gdzie ostatecznie miasto będzie miało swoją stolicę. Czy będzie to Wiedeń, Praga, czy Warszawa. Wojna z Czechosłowacją i Rosją Radziecką, a później przygotowania do plebiscytu spowodowały, że wszystko pomiędzy 1919-1921 było tymczasowe,

gdyż kadencja starej rady wygasła w trakcie I wojny światowej. Później nie przeprowadzono nowych wyborów tylko radni doprosili do rady przedstawicieli różnych grup. Co oznaczało, że każdą decyzje takiej Rady Gminy można by uznać przed sądem za nieprawomocną. Widać to było podczas poszczególnych sesji.

        

Szyld, szyldowi nierówny,

czyli polonizowanie ulic Bielska.

 

I tak na przykład na sesji 8 lutego 1922 roku radni powołali komisje mieszkaniową i przyjęli np. podatek od psa (wartowniczy 200mkp, a luksusowy 1000 mkp) przyznali dotacje dla Straży Pożarnej. Jednak największe emocje wzbudziła sprawa zmiany nazw ulic z niemieckich na polskie. Warto przypomnieć, że Rada Narodowa poleciła Magistratowi na podstawie swojej uchwały z 30 czerwca 1919 roku przez Rząd Krajowy Księstwa Cieszyńskiego zmianę niemieckich napisów na polskie, względnie polsko-niemieckie[1]. To polecenie Magistrat zignorował!!! Z tego powodu 17 sierpnia 1921 roku wpłynęło kolejne pismo, żądające wykonania prawa obowiązującego na terenie całej Polski. Tym razem, w obliczu odparcia agresji Rosji i stabilizowania się sytuacji międzynarodowej uznali, że opór jest bezcelowy. Z tego powodu powołano specjalną komisje, która za podstawę uznała, że dokona mechanicznej zmiany z języka niemieckiego na polski. W kilku miejscach dokonano odstępstwa i tak na przykład ul. Tempelstrasse zamieniono na ul. Kazimierza. Ta zmiana wywołała niezadowolenie u radnych narodowości żydowskiej. Najpierw dr Deutach stwierdził, że przecież tak nazywa się dzielnica w Krakowie, a dr Traubner stanowczo stwierdził, że ta zmiana to szyderstwo i nie prosi, tylko żąda zmiany. Na to odpowiedział członek komisji Matusiak przypomniał, że każde miasto w Polsce ma ulice Kazimierza Wielkiego. Protest zaś uznaje za brak wdzięczności. Bo przecież gdy cała zachodnia Europa prześladowała Żydów, to właśnie król Kazimierz przygarnął ich i pozwolił im się tutaj osiedlić. Takie stanowisko to niewdzięczność żydów względem ich wybawcy.  W odpowiedzi dr Traubner przyznał, że król Kazimierz wielkim był, a szyderstwem nazwał wesołość, jaka podniosła się na sali w momencie omawiania sprawy. W pojednawczym tonie wypowiedział się dr Schmetterling, który przypomniał, że w mieście panuje pokój wyznaniowy i tak powinno zostać. Natomiast członek komisji Schoppa postanowił dolać oliwy do ognia i wypowiedział się przeciw jakimkolwiek zmianom, które nazwał prowokacją, czym podburzył Polaków. Również dr Steffan podniósł ciśnienie sporu wzywając by zmienić tylko te ulice, które wiążą się z monarchią i by nie nazywać w centrum ul. Piłsudskiego! Na szczęście członek komisji Strzałkowski powrócił do meritum i przypomniał, że 80% zmian to tylko tłumaczenie, a w pozostałych kwestiach komisja doszła do porozumienia. Przypomniał również, że nie kierowano się resentymentami lecz szukano porozumienia. Czego najlepszym przykładem jest plac Garncarki, gdzie Polacy mogli by chcieć upamiętnić przelaną tam polską krew (podczas otwarcia Domu Polskiego w 1902r- JK), a tego nie zrobili, tylko przetłumaczyli starą nazwę. W tych okolicznościach dr Sporysz zakończył debatę wnioskiem o przyjęcie proponowanych ulic również ul. Piłsudskiego. Natomiast co do trzech: Tempelstrasse, Pasternak, Nohrmanngasse prosi o pozostawienie. 

        

Przyjęto następujące ulice, które poniżej przedstawione zostały zgodnie z oryginalny zapisem dokumentu:

1. Albori Strasse- ul. Kościuszki.

2. Albrecht Platz – Plac Wolności.

3. Albrecht Strasse – u. M. Konopnickiej.

4. Alles Gasse- ul. Republikańska.

5. Alscher Gasse – ul. Alschera.

6. Altbielitzbachweg – ul. Starobielska.

7. Alumneum Gasse – ul. Festalozziego.

8. Am Berg – Na Wzgórzu.

9. Am Strößl- ul. Kanta.

10. Arbeitergasse – ul. Robotnicza.

11. Bahnstrasse – ul. Bethowena.

12. Bahnhausstrasse – ul. Słowackiego.

13. Sauer-Gasse – ul. Bauera.

14. Berggasse- ul. Górska.

15. Bernecigasse – ul. Bernaczika.

16. Bleich-Platz – Blich

17.Bleichstrasse – ul. Blichowa.

18. Bock-Gasse- ul. Becka.

19. Börzenplatz – Plac Giełdowy.

20. Bräuhaus Gasse- ul. Browarna.

21. Brücken-trasse – ul. Mostowa.

22. Damm-Strasse – ul. Wałowa.

23. Dreifaltigkeitsgasse – ul. Św. Trójcy.

24. Elizabeth-strasse – ul. Mickiewicza.

26. Engegasse – ul. Wąska.

27. Engelbergergasse – ul. Engelberga.

28. Fabrika – Gasse – ul. Fabryczna.

29. Faldgasse – ul. Mozarta.

30. Fleischmarkt – pl. Św. Mikołaja

31. Förstergasse – ul. Föratera.

32. Gartengasse – ul. Inwalidów.

33. Gisela-Gasse – ul. Schillera.

34. Graben – Przekop.

35. Hasse-strasse – ul. Haasego.

36. Hauptatrasse – ul. Jagielońska.

37. H.Richter-Gasse – ul. H. Richtera.

38. Hoffmann-Gasse – ul. Hoffmana.

39. Jankowsky-Gasse – ul. Jankowskiego.

40. Johanny-Gasse – ul. Johanniego.

41. Josef-strase- ul. Sobieskiego.

42. Gustaw Josephy Platz – Plac Josephiego.

43. Kaiserstrasse – ul. Cieszyńska.

44. Kaiser – Franz Jozefstr. – ul. 3 Maja.

45. Kamitz –Gasse – ul. Kamienicka.

46. Karla Platz – bez propozycji.

47. Kasera-Gasse – ul. Poniatowskiego.

48. T. Köraer-Strasse – ul. T. Körnera.

49. Kirchen-Gasse – ul. Kościelna.

50. Kirche Platz – Plac Kościelny.

51. Kohlen-Gasse – ul. Węglowa.

52. Kudlich-Gasse – ul. Kudlicha.

53. Lesten –Strasse – ul. Ciężarowa.

54. Lauben-Gase – Podcienia

55. Lebenabrunngasse – ul. Zdrojowa.

56. Lischka Gasse – ul. Kopernika.

57. Luscha-Gasse – ul. Luschki.

58. Mänhard Gasse- ul. Mänharda.

59. Maisengrund – Sikornik.

60. Marian-Gasse- ul. Marjańska.

61. Mühlgasse – ul. Młyńska.

62. Nippergasse – ul. Nad Niprem.

63. Parkstrasse – ul. Parkowa.

64. Pastornak – ul. Piłsudzkiego.

65. Purzalberg – ul. Karkołomna.

66. Radetzky-Strasse – ul. G. Hallera

67. Ring-Platz – Rynek.

68. Rehrmanngasse – ul. Gebelsbergera.

69. Rosegger –Gasse- ul. Roseggera.

70. Rosen-Gase – ul. Różana.

71. Rotenturmstrasse – ul. Czerwona.

72. Salz- ul. Solna.

73. Schienahausstrase – ul. Strzelnicza.

74. Schlachthausgasse –ul. Rzeźnicza.

75. Schlossgraben – ul. Zamkowa.

76. Schmale –Gasse – ul. Jana Łyska.

77. Schnackenberg – ul. Kręta.

78. Schneidergasse – ul. Goetego.

79. Scholzgasse – ul. Scholza.

80. Schulgraben – ul. Szkolna.

81. Schwarzar Graben- brak propozycji.

82. Schulgasse – ul. Sienkiewicza.

83. Schmibbegen Gasse – ul. Łukowa.

84. Simena Gasse – ul. Simensa.

85. Sixt Strasse – ul. Sixta.

86. St. Anna-Gasse – ul. Św. Anny.

87. Stadberg – Miejska Górka.

88. Steffel-Gasse – ul. Schodowa.

89. Steg-Gasse – Nad Ścieżką.

90. Sunnek Gasse- ul. Sunnegka.

91. Teich-Gasse – ul. Osuchowskiego.

92. Tempelstrasse – ul. Kazimierza Wielkiego.

93. Töpfer Platz – Plac Garncarski.

94. Villen Gasse – ul. Grotgera.

95. Zennerberg – ul. Zennera.

96. Zellamtagasse – ul. Celna (Cłowa).

97. Zunfthausgasse – ul. Cechowa.

98. Ring-Strasse – ul. Piastowska.

99. nowa na południu strona Parku – ul. Chopina.

100. nowa miedzy Strössel i Part – ul. Stalmacha.

101.                                                – Park Miejski[2].

 



[1] Por. Zarządzenie Rady Narodowej  z dnia 12 lipca 1919 o numerze L.2972/M.

[2] Por. Protokół Rady Gminy Bielsko z 8.02.1922, s.20-23. AMB syg. Nr 13/8/1911.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz