środa, 28 września 2022

Kalendarium prasowe Komorowic nr 15

 W sierpniu 1900r. poinformowano o rozszerzenie sądu gospodarczego w Bielsku na obszar gmin : Dziedzic, Czechowic, Bielska, Starego Bielska, Aleksandrowic, Komorowic, Kamienicy, Wapienicy, Jasienicy .



Reichspost nr 197, 30.08.1900, s. 11

czwartek, 22 września 2022

Pocztówki i fotografie z czasów wojny

 Pocztówki i fotografie z czasów wojny

Wiesław Dziubek i Wojciech Kominiak, autorzy bestselerowego albumu historycznego Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówce i fotografii w czasie II wojny światowej, wkrótce zaprezentują nieznane zdjęcia archiwalne Bielska-Białej.



Do tych zdjęć udało się autorom dotrzeć już po wydaniu książki. Podczas spotkania w Książnicy Beskidzkiej 27 września o godz. 17.00 zostanie przedstawionych kilkadziesiąt unikatowych fotografii, w tym niesamowita kolekcja zdjęć w scenerii zimowej. 

Będzie można się dowiedzieć m.in., jak Niemcy planowali przebudować Teatr Miejski. Zostaną pokazane m.in. zdjęcia makiet teatru, który miał wyglądać zupełnie inaczej od znanego nam obiektu.


Podczas spotkania, oprócz fotografii, będą również odtworzone jedyne dotąd odnalezione filmy z okresu II wojny światowej, w których widać nasze miasto. Będzie czas na dyskusję oraz możliwość zakupu albumu Bielsko-Biała i okolice na dawnej pocztówce i fotografii w czasie II wojny światowej w promocyjnej cenie.

piątek, 16 września 2022

Tajemnice bialskiego Ratusza

 Siedziba władz Bielska-Białej to dzisiaj jeden z najładniejszych XIX-wiecznych budynków w mieście. Ratusz ma ciekawą historię i skrywa niejedną tajemnicę. O nieznanych ciekawostkach dotyczących Ratusza opowiadał w Książnicy Beskidzkiej historyk Jacek Kachel. 


 


15 września w książnicy odbyło się kolejne spotkanie z cyklu Dawniej niż wczoraj, organizowanego przez Wspólnotę Samorządową Bielska-Białej. Tym razem historyk i dziennikarz Jacek Kachel przedstawił wykład pt. Tajemnice bialskiego ratusza. 



Historyk zaczął od wyjaśnienia, w jaki sposób Biała, która przez długie lata była niewielkim przysiółkiem Lipnika, z czasem wybiła się na samodzielność i w 1723 roku uzyskała prawa miejskie. Omówił dzieje pełniących kolejno funkcję ratusza budynków i przeszedł do procesu powstawania obecnej siedziby władz Bielska-Białej.  



- Budynek w założeniu miał być dwufunkcyjny, to znaczy mieścić pomieszczenia administracji miasta, tzw. magistrat - zatem pełnić funkcję ratusza - oraz siedzibę banku – komunalnej kasy oszczędności. Założenia konkursowe określały dokładnie, jakim wymaganiom użytkowym gmach ma sprostać. Miało być funkcjonalnie i godnie. Od razu postanowiono, że gmach będzie miał wieżę z zegarem i wielką salę posiedzeń dla rady gminnej o wysokości dwóch pięter, z galerią dla publiczności na wysokości drugiego piętra. W jej najbliższym sąsiedztwie miały się znajdować pokoje konferencyjne i gabinet burmistrza. O tym, że była to poważna inwestycja, najlepiej świadczy fakt, że o przeprowadzenie konkursu zwrócono się do Austriackiego Związku Inżynierów i Architektów - mówił Jacek Kachel. 



Na konkurs wpłynęło osiem projektów. 24 lipca 1894 roku jury, w którego skład weszli m.in. trzej znani wiedeńscy architekci: Ludwig Wachtler, Franz von Neumann i Hermann Helmer, dokonało spośród nich wyboru. Po naradach jury wybrało projekt Emanuela Rosta opatrzony godłem Coalition 2. Drugie miejsce i 1000 koron uzyskał projekt architekta Karola Korna z Bielska, kryjącego się za godłem Honoris Causa. 



- Dzięki szczegółowej publikacji w piśmie branżowym Der Bautechniker możemy zapoznać się z propozycjami Korna. Prawdopodobnie przegrał, bo zaprojektował stosunkowo niewielką wieżę, a przecież w założeniach to wieża miała decydować o prestiżowym wyglądzie budynku - wyjaśniał Kachel. 




Budowę przeprowadzono w rekordowym czasie dwóch lat. Nadzór nad pracami sprawował inż. Ignacy Ungweraz. Bankowcy początkowo chcieli wybudować gmach, za ok. 200 tysięcy koron, jednak, jak pokazują rachunki, lekko nie doszacowali inwestycji, która ostatecznie kosztowała 612 tysięcy koron. 

Jak donosiła prasa, przeprowadzka do nowej siedziby odbywała się od 15 września do 17 października 1897 roku.  



Powstały gmach był siedzibą miejskiej Kasy Oszczędności oraz rada miasta Białej. Mieścił się tutaj także 20-osobowy oddział policji i areszt w suterenie. W trzech pokojach ratuszowych działało muzeum miejskie. Jeden pokój zajmowało Towarzystwo Obywatelskie, a na samej górze były mieszkania urzędników. Nad wielką neorenesansową salą obrad czuwał Franciszek Józef I, którego popiersie umieszczono nad stołem prezydialnym (w okresie międzywojennym cesarza zastąpiono Józefem Piłsudskim). 

Nad budynkiem wznosi się kwadratowa wieża zegarowa z loggią widokową, którą nakrywa wieloboczny hełm z galeryjką i iglicą. Umieszczony na wieży kurant wygrywa miejski hejnał. Niezwykle bogata jest dekoracja fasady – z medalionami i wizerunkami pszczół, symbolizujących pracowitość i zapobiegliwość mieszczan. Nad wejściem u szczytu we wnęce stoi bogini Eirene (uosobienie pokoju) z rogiem obfitości w ręku i małym Plutosem, symbolem bogactwa.  



- Nie wszyscy jednak wiedzą, że Ratusz skrywa jeszcze jedną tajemnicę. Budynek swój własny system tuneli i tajne przejście pozwalające niepostrzeżenie wymknąć się z niego i wyjść do parku. System tuneli powstał w 1896 jako tajne przejście z Ratusza pod tzw., kopczyk. Co ciekawe, nigdzie nie odnaleziono ani planów tych tuneli, ani dziennika ich budowy. To oznacza, że naprawdę zadbano o tajność przejścia - tłumaczył historyk. 



Goście spotkania, wśród których byli między innymi radni Rady Miejskiej Urszula Szabla i Roman Matyja, mogli obejrzeć krótki film przedstawiający lochy ratusza. Dowiedzieli się także, jak powstała szczelina przeciwlotnicza, która znajduje się w parku za Ratuszem. Historyk przedstawił zdjęcia i dokumenty dotyczące tego obiektu, a na koniec wyświetlił film z jego zwiedzania. Spotkanie zakończyło się żywą dyskusją.



czwartek, 15 września 2022

Kalendarium prasowe Komorowic nr 14


1900

„Evangelische Kirchen-Zeitung für Österreich“ informował: Szkoła Protestancka i Kongregacja cmentarna zakończyły ostatni rok finansowy pozytywnie. Wartości całości aktywów wyniósł 2863 fl 60 kr. wydatki wynoszą 830 fl 64 kr, tak że majątek szkoły i wspólnoty cmentarnej wynosi 2032 fl 96 kr. Wzrost majątku wynosi 237 florenów 50', kr. Jednocześnie żona nauczyciela Zuzanna Hoinkes prowadzi nauczanie kobiecego rękodzieła .





 

piątek, 2 września 2022

Kalendarium prasowe Komorowic nr 13

 1898


Bardzo ważnym wydarzeniem w całym regionie było otwarcie szkoły polskiej w Białej. O powstanie tej placówki społeczność polska musiała stoczyć prawdziwy bój. Z tego powodu bardzo dbano, aby prowadzone tam było patriotyczne wychowanie. Co ciekawa gmina Komorowice wysłała tam najwięcej uczniów. 

Oto relacja z „Kuriera Lwowskiego”  na ten temat. 

 Na posiedzeniu zarządu szkoły ludowej 26.  sierpnia rozpatrywał zarząd niektóre pilne sprawy szkoły polskiej imienia Tadeusza Kościuszki w Białej, a mianowicie:

 1. W dniu 23. sierpnia donosi komitet szkolny w Białej, że do 23. sierpnia wpisało się 240 dzieci, zapytując zarazem, czy zarząd główny może dostarczyć dalszych sił nauczycielskich,, bo tylko pod tym warunkiem można otworzyć dalsze wpisy. Po dłuższej dyskusji uchwalono jednomyślnie: a) nie zamykać, ani też ograniczać wpisów aż do 15 września rb.; b) otworzyć tyle klas równorzędnych, ile będzie potrzeba i starczy miejsca, Jakoteż zamianować odpowiednią ilość sił nauczycielskich; c) ze względu na niespodziewanie wysoką, a pocieszającą frekwencję przystąpić już w najbliższym czasie do rozszerzenia budynku szkolnego w myśl pierwotnego planu. Zarząd główny świadom jest, że uchwały powyższe nałożą na Towarzystwo nowe, a znaczne ciężary, ufa jednakże, że powiedzie mu się raz jeszcze pobudzić ofiarność publiczną na Cel, którego doniosłość narodowa tak wymownie się zapowiada.

 2) Uroczystość otwarcia szkoły postanowiono odbyć przy końcu września, lub w pierwszej połowie października br. Programem tej uroczystości zajmie się osobna komisja złożona z delegatów zarządu głównego, komitetu szkolnego i koła w Białej i zarządów kół krakowskich- W końcu wydelegował zarząd przewodniczącego w Białej aby na miejscu zbadał potrzeby chwilowe szkoły

 i zarządził z upoważnienia zarządu, co uzna za stosowne, aby szkoła już z dniem 1. września zaczęła swoją, pracę. Zarząd główny Towarzystwa „Szkoły ludowej”.

 Do 27. bm. zapisało się do szkoły Bialskiej  310 dzieci, z tego do klasy I. 99, do II. 109, do III. 52, do IV. 50. Pomiędzy tem jest dziewcząt 135, chłopców 175. Do gminy bialskiej należy uczniów 57; są to dzieci urzędników w pewnej, drobnej części, przeważnie zaś młodzież rzemieślnicza i robotnicza. Ze wsi okolicznych najwięcej uczniów dostarczyły Komorowice (112) i Lipnik  (97); młodzież tamtejsza pochodzi ze sfer rolniczych i robotniczych .