Kto był kim i kiedy? Schematyzm nr 13 (1907)

Rok 1916. Lista strat mieszkańców powiatu bielskiego cz. 18

Jaworze:
Gajda Franciszek, (1890), Inft., k.k.LIR nr 31, 8. komp. Zginął 4-28.02. 1916.
Gancarczyk Józef, (1897), LstInft., IR nr 100, 2. komp. Zginął 13.07.1916.
Grulich Jan, (1892), LstInft., IR nr 92, 21. komp. Ranny.
Herzyk Franciszek, (1889), LstInft., IR nr 100, 2. komp. W niewoli, Genua, Włochy.
Kuś Jan, (1888), LstInft., IR nr 100, 2. komp. W niewoli, Filamarina, Włochy.
Lukas Paweł, (1879), LstInft., k.k.LIR nr 31, 7. komp..
Postawny Paweł, (1884), Inft., k.k.LIR nr 31, 5. komp. Ranny.
Regenbogen Emil, (1885), Lt i d Res., IR nr 71, 12. komp. W niewoli, Piestschanka, Rosja.
Szczugiel Paweł, (1873), LstInft., k.k.LIR nr 31, 3. komp. Ranny.
Wiecek Józef, (1896), LstInft., IR nr 100, 4. kom. W niewoli Torshok, Rosja.
Wieja Jan, (1877), Inft., k.k.LIR nr 32, 5. komp. Zginął 21.03.1916.
Wija Paweł, (1873), Inft. k.k.LIR nr 25, 10. komp. Ranny.


Kobiernice:
Sadlik Jan, (1879), Inft., k.k.LIR nr 31, 3 komp. W niewoli, Mologa, Rosja .
Kaniów:
Brandys Jan, (1895), Inft., IR 56, 14. komp. Zginął 20.06.1915.
Gandor Jan (1895), Inft. IR 56, 6. komp. Ranny.
Kanczuga Jan, (1892), Inft., IR 56, 9. komp. Zginął 21.01.1916.
Oleg Antoni, (1888), Inft., k.k.LIR nr 31, 1. komp. W niewoli, Stariza, Rosja.
Kozy:
Dudek Jan, (1889), Inft. IR nr 56, MAG, w niewoli.
Frączkiewicz Jakub, (1891), Infr., IR nr 56. 6. komp. W niewoli .
Honkisz Edward, (1898), Inft., IR nr 56, 7. komp. W niewoli.
Honkisz Ignacy, (1892), (brak), Inft., IR nr 56, 5. komp. W niewoli.
Nowak Jan, (1890), Korp. IR nr 56, 2. komp. Zmarł 13.04.1916 w Nagorzance koło Buczacza.
Wyrobek Franciszek, (1888), ZugsTitFeldw., k.k.LIR nr 31, 7. komp. Ranny.
Zuber Franciszek, (1888), ErsEstInft., IR nr 56, W niewoli, Tara, Rosja.

Kobiernice:
Drabek Jan, (1892), Inft., IR nr 56, 7. komp. W niewoli.
Hula Stefen, (1896), LestInft., k.k.LIR nr 31, 7. komp. Zginął 3-4.07.1916.
Pyka Jan, (1878), ListInft., IR nr 45, Ranny, w niewoli, szpital Kaluga, Rosja.
Talarek Franciszek, (1896), Inft., IR nr 56, 8. komp. W niewoli.
Szlagor Franciszek, (1876), ErsInft., k.k.LIR nr 15, 2. komp. Ranny.
Rak Józef, (1883), Gefr., k.k.LIR nr 17, 2. komp. W niewoli, Rosja.

Kozy:
Adamski Stefan, (1895), Inft., IR nr 56, 6. komp. Ranny.
Banet Andrzej, (1887), Inft., IR nr 56, 10. komp. Ranny.
Banot Wincenty, (1891), Gerf., k.k.LIR nr 31. 9. komp. W niewoli, Schuja, Rosja.
Blachura Jan, (1890), Inft., IR 56, Zmarł 12.06.1916.
Borger Bernard, (1894), LestInft, k.k.LIR nr 31, 1. komp. W niewoli, Rosja.
Budny Wincenty, (1894), Inft., IR nr 56, RgstStab., Ranny.
Byrski Andrzej, (1893), LastInft., IR nr 54, W niewoli, ranny Kaluga, Rosja.
Byrski Ludwik, (1887), Inft., k.k.LIR nr 43, 2. komp. Ranny.
Byrski Stefan, (1897), LstInft., k.k.LIR nr 31, 14. komp. Ranny.
Cholewka Stanisław, (1887), LstInft., IR nr 90, 1. komp. W niewoli, Kaluga, Rosja.
Dudziak Ignacy, (1883), LstInft., IR nr 82, 2. komp. W niewoli, Niżny Nowogród, Rosja.
Draszczyk Jan, (1889), Zugf., IR nr 56, W niewoli, Rosja.
Drożdź Jan, (1885), LstInft., k.k.LIR nr 17, 3. komp. W niewoli, Chodzent, Rosja.
Fabia Andrzej, (1897), LstInft., k.k.LIR nr 31, 3. komp. Ranny.
Fibinger Rudolf, (1895), LestInft., IR nr 56, W niewoli, Rosja.
Folta Ignacy, (1896), Inft., k.k.LIR nr 31, 14. komp. Ranny.
Folta Jan, (1880), Inft., k.k.LIR nr 31, 2. komp. Ranny.
Frączkiewicz Jan, (1888), Inft., k.k.LIR nr 31, 2. komp. W niewoli, Schuja, Rosja.
Frączkiewicz Michał, (1879), Inft., IR nr 56, 10. komp. Zmarł 10.07.1916.
Goliasz Ignacy, (1874), Inft., k.k.LIR nr 104, 3. komp. W niewoli, Rosja.
Handzlik Franciszek, (1894), Inft., IR nr 13, 4. komp. W niewoli, Rosja.
Handzlik Józef, (1894), Inft., IR nr 56, 5. komp. W niewoli.
Handzlik Jóżef, (1896), lstInft., k.k.LIR nr 31, 12. komp. Ranny.
Hankesz Jan, (1892), Inft., IR nr 56, 8. komp. W niewoli.
Hojna Stanisław, (1894), Inft., IR nr 56, 5. komp. W niewoli.
Homa Franciszek, (1896), Inft., k.k.LIR nr 31, 4. komp. Ranny.
Honkisz Ignacy, (1892), Inft. IR nr 56, 6. komp. W niewoli.
Honkisz Edward, (1893), Inft., IR nr 56, 7. komp. W niewoli .
Janosz Ignacy, (1892), Gefr., IR nr 56, Zmarł 17.07.1916.
Kamiński Rudolf, (1896), LstInft., k.k.LIR nr 31, 6. komp. Zginął 18-20. 06.1916.
Klata Karol, (1896), ListInft., IR 56, W niewoli, Jurjewez, Rosja.
Komendera Stanisław, (1896), Inft. IR 56, 5. komp. W niewoli.
Korzonkiewicz Andrzej, (1890), ResKorp., FastAR nr 2, Zginął 5.02.1916.
Knycz Jan, (1887), Korp., IR nr 56, 9. komp. W niewoli, Rosja.
Malarz Jan, (1878), LstRes., IR nr 89, 4. komp. W niewoli, Bujusk, Rosja.
Malarz Karol, (1895), ErsRes., k.k.LIR nr 31, 3. komp. W niewoli, Stariza, Rosja.
Markowski Stefan, (1880), LstInft., IR nr 56, W niewoli, Charków, Rosja.
Nycz Michał, (1894), LstInft., k.k.LIR nr 31, 9. komp. Zginął 26.08.1916.
Leśniak Roman, (1894), Inft. IR 56, Ranny.
Oczko Rudolf, (1880), LstInft., IR nr 56, W niewoli, Rosja.
Olearczyk Wincenty, (1885), LstInft., IR nr 90, 1. komp. W niewoli, Kakand, Rosja.
Rozmus Antoni, (1876), ErsResKorp., IR nr 20, 12. komp. W niewoli, Rosja.
Sablik Franciszek, (1882), LestInft., IR 98, 1. komp. W niewoli, Samara, Rosja.
Sablik Franciszek, (1887), ErsRes., k.k.LIR nr 31, 4. komp. W niewoli, Genua, Włochy.
Stablik Ignacy, (1880), LestInft., IR nr 45, W niewoli, Genua, Włochy.
Balachna, Rosja. Niżny Nowogród, Rosja.
Skoczylas Józef, (1882), LesInft., IR nr 77, 2. komp. W niewoli, Rosja.
Skrudlik Jan, (1886), ErsRes., k.k.LIR nr 31, 4. komp. W niewoli, Stariza, Rosja.
Stanzlik Jan, (1873), Inft., Ir nr 32, 5. komp. Ranny.
Surowka Alojzy, (1888), LstInfst., IR nr 45, 4. komp. W niewoli, Grodischtsche, Rosja.
Szlesinger Hugo, (1878), LstLT., Deutsch. AlpKorp. Staffelstab. nr 134, Zmarł 16.02.1912, w szpitalu w Wiedniu. Pochowany na cmentarzu w części oficerskiej, Grupa 76, rząd 2, kwatera 24.
Szymlak Józef, (1893), Inft., k.k.LIR nr 31, 1. komp. W niewoli, Niżny Nowogród, Rosja.
Szymnak Jan, (1893), Inft., k.k.LIR nr 31, 4. komp. W niewoli, Balachna, Rosja.
Środa Franciszek, (1889), TstInfst., IR nr 90, 1. komp. W niewoli, Rudnik, Rosja.
Tomalik Stanisław, (1897), ListInfst., k.k.LIR nr 31, 8. komp. Ranny.
Żurek Piotr, (1877), Inft., k.k.LstB nr 150, 3. komp. Ranny.

Landek:
Siakał Franciszek, (1873), Inft., k.k.LIR nr 32, 2. komp. Zginął 28.03.1916.

Ligota:
Adamiec Andrzej, (1887), Inft., k.k.LIR nr 31, 1. komp. W niewoli, Balachna, Rosja.
Bartoszek Jóżef, (1894), LstKorp., PionB, nr 10, 5. komp..
Gragierczyk Grzegorz, (1878), Inft., k.k.LIT nr 31, 1. komp. W niewoli, Pensa, Rosja.
Kiloch Józef, (brak), Inft., IR nr 100, 2. komp. W niewoli.
Klimek Wencel, (1894), Inft., k.k.LIR nr 31, 8. komp. W niewoli, Aderno, Włochy.
Kolaczek Karol, (1874), Inft., k.k.LIR nr 31, 11. komp. W niewoli, Marsala, Włochy.
Kopoczek Matias, (1878), Inft., k.k. LstB nr 104, 3. komp. W niewoli, Rosja.
Kus Antoni, (1895), Inft., IR nr 100, 6. komp. Ranny.
Manowski Piotr, (1878), Inft., k.k.LIR nr 31, 1. komp. Zginął 15-21.11. 1915.
Pola Grzegorz, (1893), LstInft., k.k.LIR nr 31, 3. komp. Ranny.
Przemyk Jan, (1894), LstInft., k.k.LIR nr 31, 7. komp. Zginął 14-16.06.1916.
Stryczek Andrzej, (1880), Inft., k.k.LIR nr 31, 1. komp. W niewoli, Tim, Rosja.
Szucpka Jóaef, (1894), Infst., k.k.LIR nr 31, 6. komp. Ranny.
Szczepaniec Paweł, (1880), Inft., k.k.LIR nr 31, 10. komp. W niewoli.
Wajsner Paweł, (1893), LstInft., k.k.LIR nr 31, 7. komp. Ranny.
Więcek Józef, (1877), Inft., k.k.LIR nr 31, 11. komp. Ranny.

Droga do Niepodległości mieszkańców powiatu bielskiego cz.3

Drzewa bez korzeni giną,
czyli jak próbowano podpiłować korzenie

    Głównym miastem Podbeskidzia, ze względu na wielkość i siłę oddziaływania, było Bielsko, którego miejskość potwierdzają już zapiski z 1312 roku. Nadgraniczne Bielsko było dobrze zorganizowanym ośrodkiem handlu i rzemiosła. Z czasem wybiło się na jeden z trzech głównych ośrodków przemysłowych Austrii.
   Na początku XX wieku to piękne miasto, architektonicznie przypominające Wiedeń, częściej było zwane „małym Berlinem”. Nacjonaliści niemieccy rozciągali swoje aspiracje również na sąsiednie wsie. Nie tylko tworzono muzeum wsi niemieckich, ale poszerzano ich listę.  Na liście tej z naszego regionu znalazły się: Pietrzykowice, Łodygowice, Bystra, Wilkowice, Mikuszowice, Straconka, Lipnik, Hałcnów, Kozy, Bestwina, Dankowice, Stara Wieś, Wilamowice, Pisarzowice, Hecznarowice, Wilkowiec, Osiek, Włosienica.
   Warto wyjaśnić, że najdawniejsze informacje o istnieniu większości tych osad sięgają początków XIII wieku, kiedy tymi terenami władali książęta śląscy z rodu Piastów. Wkrótce jednak najazdy Mongołów spustoszyły ich ziemie. Nieliczni włościanie, którym udało się przetrwać najazdy, nie przynosili odpowiednich dochodów swoim władcom. W tych okolicznościach Piastowie śląscy postanowili zaprosić kolonistów. Była to głownie kolonizacja na prawie niemieckim, która najbardziej intensywnie rozwijała się w XIII i XIV.
Dzisiejsze badania archeologiczne wyraźnie pokazują, że osadnictwo tego okresu na naszym terenie było wtórne, a nie pierwotne. Wykopaliska, które na początku XXI wieku prowadzili Bożena i Bogusław Chorążowie, jasno dowodzą, choćby na przykładzie sąsiedniego Bielska, że nie ma tu mowy o osadnictwie na tzw. surowym korzeniu, czyli na wcześniej niezamieszkałym terenie - przyjazd kolonistów był tylko kolejnym etapem rozwoju wsi. Mamy dowody, że pierwsi ludzie mieszkali na naszym terenie co najmniej 100 lat przed omawianym procesem kolonizacji.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że nasadzanie kolonistów odbywało się głównie w oparciu o tzw. prawo niemieckie, co nie oznacza, że kolonistami byli wyłącznie Niemcy. Wielu kolonistów przybywało z dzisiejszych terytoriów np. Belgii, Holandii oraz pogranicza francusko-niemieckiego. Najlepszym przykładem są Wilamowice, które - ze względu na swoją specyfikę – w okresie nacjonalistycznego wzmożenie na przełomie XIX i XX wieku znalazły się w kręgu szczególnego zainteresowania niemieckich nacjonalistów.

Oto relacja „Kuriera Lwowskiego” z 1908 r. pod wymownym tytułem „Wilamowice – najazd pruski!”. W relacji czytamy: Niemiecki „Schulverein” w Bielsku zawiadomił pisemnie zwierzchność gminną w Wilamowicach, że 20 września br. będzie miał odczyt w Hałcnowie przy Białej pewien niemiecki profesor z Wiednia, który w tym celu objeżdża wszystkie kolonie niemieckie w Galicji, więc chce również i do Wilamowic przybyć z odczytem. Prosi wiec gminę, aby mu udzieliła lokalu i ułatwiła zebranie obywateli.
Zwierzchność gminna Wilamowic odpowiedziała odmownie, motywując słusznie, że gmina nie życzy sobie gości, którzy zakłóciliby spokój.
    Pomimo to, goście „Schulvereinu“ w liczbie kilkunastu prześlizgnęli się przez czysto polską wieś Pisarzowice i przymaszerowali dwójkami z hałasem i śpiewem „Wacht am Rhein“ do Wilamowic, kiedy spokojni wilamowiczanie wychodzili z nieszporów.
    Poznajomienie z niektórymi nastąpiło wkrótce, gdyż członkowie „Schulvereinu” przyprowadzili ze sobą kilku hakatystów z Hałcnowa, znających się dobrze z wilamowiczanami, jednak zgromadzenie nie mogło się odbyć, bo nie było pozwolenia ze starostwa. Wyprawa Prusaków udała się jednak częściowo, bo przy piwie zawarli znajomość z kilku zdemoralizowanemi indywiduami i tym to szumowinom, odpadkom społeczeństwa obiecali wybudować w Wilamowicach niemiecką szkołę i wygnać kijem wszystkich Polaków, zacząwszy od księdza i nauczycieli. Pożegnawszy się z nimi, przyrzekli odwiedziny na 27 września za pisemnem zezwoleniem starostwa w Białej.
    Równocześnie na 27 września zgłoszono w starostwie zlot Sokołów z Kęt, połączony z odczytem do Wilamowic.
    Garstka tut. inteligencji polskiej z góry przewidziała, na co się zanosi i aby uniknąć starcia z wrogiem i do rozlewu krwi nie dopuścić, w ostatniej chwili odczyt i zlot Sokołów z Kęt potajemnie odwoła.
     Nieświadomi tego, co się stało, oczekiwali do późnego wieczora, jedni Sokołów, drudzy „Schulvereinu”, zmobilizowano straż ogniową, żandarmerja miała pogotowie z sąsiednich wsi Hermanowice, Pisarzewice i innych, włościanie grupami i oddziałami maszerowali ku Wilamowicom; dopiero powiadomieni i uspokojeni, że „Schulverein” nie przybył do Wilamowic, w obawie przed Sokołami z drogi zawrócili i rozeszli się do domów.
Pierwszy więc najazd „Schulvereinu” nie udał się i spokojni mieszkańcy wilamowiccy odetchnęli, ale za to hakata, a względnie kupa pijaków rozpoczęła wściekłą agitację za szkołą niemiecką, lecz otrzymała od wszystkich porządnych obywateli należytą odprawę.
„Schuwerein“ jednak nie dał za wygraną; spostrzegł się, że otwarcie wystąpić nie może i oto potajemnie od domu do domu szuka zdolnych ajentów hakaty, spisuje do księgi zwolenników niemczyzny, obiecuje złote góry i niemożliwe rzeczy, buntuje przeciw polskiej ludności, a w szczególności przeciw duchowieństwu i nauczycielstwu miejscowemu.
    W dniu 4 października znów pojawił się ,Schulverein“ w liczbie kilkunastu, i stanąwszy na rynku, oczekiwali na swoich zwolenników, lecz pomimo to, że ich znano, nikt do nich nie zbliżył się.
    Na rozkaz zastępcy burmistrza „Schulverein” ustąpił z rynku i przeniósł się do zaułków miasta i tam odbył małe zebranie pod gołem niebem dla kilkunastu alkoholików i ciekawej gawiedzi.
    Po zebrania pruscy panowie „kulturträgerzy“ wracali nocą zupełnie inną drogą do Bielska, prowadzeni przez miejscowego hakatystę Roznera.
    Nadmienić i to wypada, że „Schulverein” podczas pobytu swego w Wilamowicach obsadził granice Wilamowic czatami, uzbrojonemi w rewolwery. Wobec tego, że „Schulverein“ z Bielska zapowiada swoje przybycie do Wilamowic na każdą prawie niedzielę w celu zakłócenia spokoju. Polscy na kresach proszą posłów naszych i władze krajowe o opiekę i zajęcie się ich losem, albowiem nie są oni obecnie pewni ani życia, ani mienia.
Ten przydługi cytat jasno pokazuje, jak napięte były stosunki narodowe na tym terenie. Aby to zrozumieć, trzeba przenieść się do wydarzeń z 1902 roku.